Basale insulines

Door allerlei trucjes zijn firma’s erin geslaagd om 'gewone' insuline zodanig aan te passen tot basale insulines met een werkingsduur van één tot zelfs twee weken, waardoor ze een stabielere achtergrondinsulinespiegel geven met één injectie van deze nieuwe insulines per week.

Het programma van ontwikkeling is goed gevorderd bij twee bedrijven met een stevige reputatie als het aankomt op insuline produceren: Novo Nordisk (de Deense makers van onder andere Novorapid®, FIASP®, en Tresiba®) en Eli Lilly & Co (de Amerikaanse makers van Humalog® en Lyumjev®). De werknaam van de insulines is Icodec (Novo Nordisk) en basal insulin Fc (BIF)(Eli Lilly). Beiden hebben in kleine fase 2 studies aangetoond dat ze veilig kunnen gebruikt worden als basale insuline bij mensen met type 2 diabetes.

Hoe kan dat? Mensen met type 2 diabetes hebben meestal (zeker in de eerste 10 tot 20 jaren van de ziekte) heel wat eigen insuline die nog aangemaakt wordt en hebben enkel een ‘ondersteunend’ supplement van insuline nodig om hun bloedsuikers onder controle te houden. Deze aanvullende insulines worden bovenop andere bloedsuikerverlagende pillen of injecties gegeven onder vorm van een basale of traagwerkende insuline. In kleinschalige fase 2 studies konden zowel Icodec als BIF aantonen dat ze even goed waren als Lantus® (een goedgekende basale insuline (Sanofi)) in het verbeteren van de bloedsuikerspiegel (gemeten als HbA1c en time in range (TIR)).

Hypoglycemie

Belangrijker nog dan hun kracht om de bloedsuikerspiegel te verlagen, is dat deze medicijnen dit konden zonder een verhoogd risico op de ontwikkeling van lage bloedsuikerspiegels (hypoglycemie) in vergelijking met Lantus®. Ondertussen zijn op basis van deze resultaten fase 3 studies opgezet met deze ultratrage insulines. Onder de ronkende namen ONWARDS (Icodec) en QWINT (BIF) startten deze studieprogramma’s in mensen met verschillende vormen van type 2 diabetes (o.a. in mensen die insuline starten, mensen die al op een andere basale insuline stonden of mensen die al op vier dagelijkse insuline-injecties stonden), met de bedoeling deze nieuwe basale insulines te vergelijken met een andere basale insuline qua efficiëntie en veiligheid. Belgische patiënten namen/nemen deel aan deze fase 3 studies!

Type 1 diabetes

Belangrijk is dat in deze fase 3 programma’s ook mensen met type 1 diabetes deelnemen. Hier houden we wel meer ons hart vast, want mensen met type 1 diabetes zijn veel gevoeliger aan insuline dan mensen met type 2 diabetes (die vaak ook overgewicht hebben en weerstandig zijn aan insuline) en hier weten we dat kleine verschillen in insulinedosis van dag tot dag kunnen leiden tot de ontwikkeling van hypoglycemies. Ook weten we vanuit onze ervaring met insulinepompen, dat de behoefte aan basale insulinetoevoer van mensen met type 1 diabetes sterk afhankelijk is van fysieke inspanningen. Hoe moet je dat rijmen met een insuline die één week of langer in je lichaam blijft eens ingespoten? Eerlijk? De toepassing in mensen met type 1 diabetes zal zeer beperkt zijn en de eerste gegevens die vrijgegeven werden van de ONWARDS-6 studie met Icodec in mensen met type 1 diabetes tonen inderdaad een verhoogd risico op hypoglycemies aan.

Wat betekent die wekelijkse basale insuline dan?

Allicht een goed alternatief voor een dagelijkse basale insuline-injectie bij mensen met type 2 diabetes, vooral wanneer dezen uit angst voor injecties een noodzakelijke start van insuline te lang uitstellen, met alle nefaste gevolgen voor het lichaam, maar in type 1 diabetes zal het voordeel waarschijnlijk beperkt zijn.

Graag nog meer weten?

dr. Chantal Mathieu

28 september 2023